Ку ĕç 500 çул каялла пулса иртнĕ. Шăмăршă районĕнчи Асанкасси ялĕнчен тутар – монголсен пусмăрне чăтаймасăр пĕр ушкăн чăваш çынни урăх çĕре куçса кайма ĕмĕтлененнĕ.

Çулла чăвашсем тарма тытăнсан тутар – монголсен çар çыннисем хăваласа çитсе, вăйлă хĕнесе каялла тавăрса килнĕ. Чăвашсем тепĕр вăхăт чăтса пурăннă, анчах та хĕлле тарма шутланă.

Хăйсен йĕррине çухатас тесе вĕсем çил –тăманлă кун тарнă. Ку хутĕнче вĕсене тытайман. Чăвашсем вара вырнаçнă, çĕр пÿртсем тунă. Тарнă чух чăвашсем нумайăшĕ шăннă. Малтан вĕсен çамрăк ача чирлесе вилнĕ. Вара çак ачана ĕлĕкхи йăлапа сăрт çине пытарнă. Çавăнтанпа ку вырăна Ача масарĕ теççĕ.

Пурăннă май вĕсем хура пÿртсем тума пуçланă. Пÿрчĕсене вĕсем чул хĕртсе ăшăтнă. Çак пÿртсене хăй вăхăтĕнче кĕлет тенĕ. Ку вырăн Кĕлетлĕ вар пулса тăнă («Кĕлетлĕ вар» ĕлĕкхи сăварсен сăмахлăхĕнчен.)

Пурăнсан-пурăнсан хальхи Вăтакас вĕçĕнчи çăл патне тепĕр ушкăн килнĕ. Çак вырăнта çын пуçтарăнса ял чăмăртанма тытăннă. Кĕлетлĕ варти чăвашсем те кунталла куçса пыма тытăннă. Чăвашсем Асанкасси ял ятне хăйсенчен хăварман. Ял пысăкланса пынă.

Паянхи кун тĕлне ялта 400 ытла кил шутланса тăрать, 1200 ытла çын пурăнать.

Валентин Филиппович Таборкин (Асанкасси ялĕнче пурăнать) каласа панинчен

Гаврилова Мария, Асанкассинчи вăтам шкул